وامّا راجع به شهادت اعمال، آنهم باب مفصّلی دارد كه نمازی كه انسان‌خوانده و یا روزه‌ای كه گرفته و یا حجّی كه به جا آورده، و یا جهاد فی‌سبیل الله را كه نموده است، و یا هر عمل خیر و هر عمل شرّی را كه كرده‌است، آنها در روز قیامت شهادت بر عمل انسان میدهند.
وبر اساس مقدّماتی كه در این چند مجلس اخیر بیان شد، معنای شهادت و كیفیّت‌شهادت و اصل ثبوت شهادت هم روشن است و نیازی به بحث دیگر ندارد، زیرا كه‌نفسِ عمل هم یكی از پدیده‌های عالم تكوین است و بنا بر قاعدۀ كلّی: وَكُلُّ شَیْءٍ أَحْصَیْنـ'ـهُ فِی إِمَامٍ مُّبِینَ (1)، هر چیزی را كه انسان‌بتواند به آن چیز» بگوید، در عالم كون و كتاب مبین پروردگار و روح آن كه‌امام مبین میباشد محفوظ است، و از جمله آن چیزها خود عمل انسان است؛ وهمانطور كه خود وجود انسان محفوظ است، اعمال انسان هم كه از عوارض او است‌محفوظ است.
این‌عوارض به تبَع صورت‌های مختلفی كه مادّۀ انسان و بدن انسان به خودمیگیرد از بین میرود، ولی هنگامی از بین میرود كه صورت عوض شده است؛ امّادر آن حالی كه از انسان سرزده است، آن صورتی را كه انسان داشت، این‌عمل از لوازم آنست و قابل از بین رفتن نیست؛ یعنی صورت انسانی انسان باقیدِ اینكه این صورت در دیروز بوده است، اعمال ملازم با آنست و قابل‌انعدام نیست.
آن‌مادّه، صورت دیروزی را از دست داده و صورت امروزی به خود گرفت، و همانطوركه آن صورت از بین رفت اعمال موجوده و ملازمه با آن هم از بین رفت، واین صورت آمد جلو؛ ولی بطور مطلق از بین نرفت، در این زمان مشهود نیست وامّا در دیروز با قید دیروز هست و خواهد بود.
آنهاصادرات نفس انسان بوده و از لوازم غیر منفكّه بوده و با صورتِ انسان محفوظ‌هستند، حال انسان هر عملی را كه میخواهد انجام دهد.
مجلسی‌رضوانُ الله علیه از معانی الاخبار» و أمالی» صدوق و خصال» شیخ صدوق باسند متّصل آنها از سهل بن سعد روایت میكند كه او گفت:
جَآءجَبْرَئِیلُ علیه السلام إلَی النَّبِیِّ صَلَّی اللَهُ عَلَیْهِ وَ ءَالِهِوَسَلَّمَ فَقَالَ: یَا مُحَمَّدُ عِشْ مَا شِئْتَ فَإنَّكَ مَیِّتُ! وَ أَحْبِبْمَنْ شِئْتِ فَإنَّكَ مُفَارِقُهُ! وَاعْمَلْ مَا شِئْتَ فَإنَّكَ مَجْزِیُّ بِهِ!وَاعْلَمْ أَنَّ شَرَفَ الْمُؤْمِنِ قِیَامُهُ بِالْلَیْلِ، وَ عِزَّهُاسْتَغْنآئُهُ عَنِ النَّاسِ. (2)
جبرئیل‌به خدمت رسول اكرم صلّی الله علیه وآله آمد و گفت: ای محمّد هر چه‌میخواهی زندگی كن كه بالاخره مرده خواهی بود! و هر كس را كه بخواهی دوست‌بدار كه بالاخره از او جدا خواهی شد! و هر كاری را كه بخواهی بكن كه‌بالاخره به آن پاداش خواهی شد! و بدان كه شرف مومن قیام او به نماز درشب‌هاست و عزّت او در بی‌نیاز دیدن نفسش است از مردم!»
باری،تمام اعمال را در روز قیامت در مقابل انسان می‌گذارند: نماز، روزه، زكوة،، دروغ، دَغَل، غِشّ، ی، حیله و أمثال ذلك، گرچه بقدر وزن ین ذرّه‌باشد؛ سنگینی یك ذرّه چیست؟ ذرّه عبارت است از نقاط مادّی ریزی كه درفضا منتشر است و به چشم نمی‌خورد، مگر در تاریكی كه از روزنه‌ای نوری داخل‌كنند، آن ذرّاتِ شتابان در آن ستون نور دیده میشوند و به اندازه‌ای كوچك‌اند كه میلیون‌ها از آن ذرّات یك گرم هم وزن ندارد.
چه‌ترازوی دقیقی است كه حضرت حقّ جلّ و عزّ در آنجا قرار میدهد و قادر است كه‌اعمال را گرچه بقدر وزن ذرّه باشد مشخّص كند و به انسان بنمایاند.
بعضی‌از ترازوهای دنیا تا چند كیلوگرم را نمی‌خواند، بعضی از قپانها و باسكول ها تاصد كیلوگرم دقّت ندارد. پناه به خدا از میزان و معیار إلهی كه یك ذرّه‌خیر و یك ذرّه شرّ را معیّن میكند و به انسان نشان میدهد.
پی نوشتها:
قسمتی از آیه 12، از سورۀ 36: یس
جلد هفدهم بحار الانوار»طبع كمپانی (الرّوضة، ص 5)
منبع: کتاب معاد شناسی- جلد هفتم
كه ,انسان ,به ,آن ,است ,صورت ,را كه ,از بین ,و به ,و یا ,كه انسان
درباره این سایت